Vaststelling en erkenning van een afstammingsband

De afstammingsband tussen een Belgische ouder en een kind is onderworpen aan het Belgische recht. Het is niet voldoende dat een afstammings- of adoptieband naar Braziliaans recht geldig is of dat de geboorteakte een Belg als vader vermeldt.

De afstammingsband tussen een Braziliaanse ouder (die niet ook de Belgische nationaliteit bezit) en een kind is onderworpen aan het Braziliaanse recht. Contacteer uw consulaat voor meer informatie.

a) Afstamming langs moederskant

De afstammingsband langs moederskant wordt naar Belgisch recht vastgesteld bij de geboorte: de moeder van het kind is naar Belgisch recht in elk geval de vrouw die van het kind bevallen is. Het volstaat dat de naam van de moeder ondubbelzinnig in de geboorteakte van het kind vermeld staat om de afstammingsband naar Belgisch recht vast te stellen.

Indien de naam van de moeder niet in de geboorteakte vermeld staat, kan het moederschap in sommige gevallen erkend worden. Contacteer uw consulaat voor meer informatie.

b) Afstamming langs vaders- of meemoederskant binnen het huwelijk

Indien de moeder van een kind op het moment van de geboorte gehuwd is met een Belg, beschouwt het Belgische recht in elk geval de echtgenoot van de moeder als de vader van het kind. Dit geldt ook indien de Braziliaanse geboorteakte een andere persoon als de vader van het kind vermeldt.

Dezelfde regels gelden meestal indien de moeder van het kind op het moment van de geboorte sinds minder dan 300 dagen gescheiden was van een Belg en sindsdien niet hertrouwd is. Contacteer uw consulaat voor meer informatie.

Sinds 1 januari 2015 gelden dezelfde regels voor de vaststelling van het meemoederschap binnen het huwelijk: indien de moeder van een kind op het moment van de geboorte gehuwd was met een Belgische vrouw, beschouwt het Belgische recht de echtgenote van de moeder als de meemoeder van het kind.

De afstamming langs vaders- of meemoederskant binnen het huwelijk kan naar Belgisch recht enkel voor een rechtbank betwist worden. Er kan via een administratieve procedure geen afstammingsband buiten het huwelijk vastgesteld worden als het kind naar Belgisch recht reeds een vader of meemoeder binnen het huwelijk heeft.

c) Erkenning van het vader- of meemoederschap

Indien de afstamming langs vaders- of meemoederskant naar Belgisch recht niet vaststaat binnen het huwelijk (zie hierboven), kan het vader- of meemoederschap doorgaans erkend worden.

De erkenning van het vader- of meemoederschap door een Belg kan zowel voor als na de geboorte gebeuren. Dit kan zowel expliciet door een akte van erkenning als impliciet door een vermelding in een andere akte (met name de geboorteakte).
De erkenning van het vader- of meemoederschap wordt door het Belgische recht onderworpen aan voorwaarden: de erkenning moet o.a. vrijwillig gebeuren en moet voorafgaand of gelijktijdig de vrijwillige toestemming krijgen van de moeder van het kind (indien het kind op het moment van de erkenning jonger is dan 18 jaar) en/of van het kind zelf (indien het kind op het moment van de erkenning ouder is dan 12 jaar).

De impliciete erkenning van het vader- of meemoederschap door een Belg in een Braziliaanse geboorteakte (door eenvoudige vermelding van de naam) wordt door de Belgische consulaten in Brazilië alleen aanvaard als volgende voorwaarden cumulatief vervuld zijn:

• het kind heeft naar Belgisch recht nog geen andere vader of meemoeder (zie hierboven) EN
• uit de tekst van de geboorteakte blijkt duidelijk dat de moeder van het kind (zie hierboven) en de Belg die het vader- of meemoederschap erkent de geboorte samen aangegeven hebben.

Een specifieke Braziliaanse akte van erkenning kan door België erkend worden voor zover zij aan dezelfde voorwaarden voldoet. Contacteer uw consulaat voor meer informatie.

d) Akte van erkenning op uw consulaat

Indien een kind naar Belgisch recht nog geen andere vader of meemoeder heeft en indien de erkenning in de Braziliaanse geboorteakte niet aanvaard kan worden, kan een Belg die op een consulaat ingeschreven is het vader- of meemoederschap erkennen door op zijn consulaat een Belgische akte van erkenning te ondertekenen.

Vereiste documenten:

• (bij erkenning voor de geboorte) medisch attest dat de zwangerschap bewijst en de vermoedelijke bevallingsdatum vermeldt (enkel bij erkenning voor de geboorte);
• (bij erkenning na de geboorte) minder dan 6 maanden oud letterlijk afschrift (“inteiro teor”) van de geboorteakte van het kind met apostille (te verkrijgen op het “cartório”) en vertaling naar een van de Belgische landstalen (Nederlands, Frans of Duits), eveneens met apostille;
• minder dan 6 maanden oud letterlijk afschrift (“inteiro teor”) van de geboorteakte van de moeder van het kind met apostille (te verkrijgen op het “cartório”) en vertaling naar een van de Belgische landstalen (Nederlands, Frans of Duits), eveneens met apostille;
• nationaliteits- en identiteitsbewijs van de moeder van het kind (bv. kopie van de “RG” als de moeder Braziliaanse is);
• bewijs van een adres in het rechtsgebied van het consulaat (bv. een nutsrekening – o.a. water-, elektriciteits-, gas- of telefoonrekening, “escritura pública”);
• ingevulde formulieren “keuze van woonplaats”, “verklaring op eer Rijksregister” en “verklaring op erewoord gemeenschappelijke kinderen”;

Uw consulaat kan in sommige gevallen bijkomende documenten vragen. De procedure vereist de toestemming van de dienst burgerlijke stand van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken in Brussel en kan meerdere maanden duren. De procedure is onderworpen aan strenge voorwaarden. Er kan eventueel een onderzoek ingesteld worden omwille van mogelijke schijnerkenning (erkenning die niet tot doel heeft een gezin te vormen maar enkel ervoor te zorgen dat de moeder en/of het kind een verblijfsrecht in België krijgt). De akte moet op het consulaat zowel door de Belg die het vader- of meemoederschap als volgens de bovenstaande voorwaarden door de moeder van het kind (als het kind jonger is dan 18 jaar) en/of door het kind zelf (als het kind ouder is dan 12 jaar) ondertekend worden.

De akte van erkenning is betalend.

e) Draagmoederschap

In Brazilië is het in sommige gevallen mogelijk via draagmoederschap een kind te doen verwekken. Naar Belgisch recht is de vrouw die van een kind bevallen is in elk geval de moeder van het kind. Deze afstammingsband kan niet langs administratieve weg ongedaan gemaakt worden. Er kunnen dus over het algemeen naar Belgisch recht geen afstammingsbanden tussen een kind en de wensouders via draagmoederschap tot stand gebracht worden. Dit geldt voor de afstamming langs beide kanten. Het is dan ook mogelijk dat een kind dat via draagmoederschap verwekt werd naar Belgisch recht geen ouders blijkt te hebben. Deze situatie kan enkel via een rechtszaak in België met onzekere uitkomst opgelost worden. Het wordt de Belgen dan ook afgeraden te trachten van deze mogelijkheid in Brazilië gebruik te maken.